ELMA DERSEM...

                                                         ELMA DERSEM …

                                                                                            Münire Çalışkan Tuğ

    “Önüm, arkam, sağım, solum sobe.”

    İçi çürüyen ahlat ağacının kovuğunda, onu ebelemek için sessizce bekliyoruz. Üstümüz, başımız, elimiz, yüzümüz ağaç çürüklerinin tozlarıyla kahverengiye boyanmış. Başka bir gezegenden gelmiş gibiyiz. “Elma, dersem çık; armut, dersem çıkma!” diye bağırıyor ilk sobelenen Ahmet.

   Ömer dikkatli,  radar gibi açtığı gözleriyle tarıyor çevreyi.  Ağacın kovuğuna saklanmak yasak. Ben,  Asiye’nin kalp atışlarını ancak oraya saklanırsak duyabiliyorum. Göğsüne yaslanıp dinliyorum: Mah-mut, Mah-mut, Mah-mut. Ağacın gövdesindeki küçük delikten Ömer’in az ilerdeki taşın arkasını kontrol etmek için uzaklaştığını görüp kovuktan dışarı fırlıyoruz.

     “Sobe, sobe, sobe”

   Bize küçümseyerek bakıyor Ömer. Oyunbozanlık en büyük küçümsenme nedeni. “ Çanak çömlek patladı.” diyerek el vurup tempo tutuyor diğerleri.

  Yıllar sonra bugün, bir saklambaç oyununda, kasabanın ırmağa bakan yamacındaki ahlat ağacının kovuğuna gizlenen çocukluğumu arıyorum. Ebe kim- sobelenen kim, bilemiyorum. Çocukluğumu özlüyorum. “İçimde ne kadar acı varsa boşaltıversem ağacın içindeki şu boşluğa, ya da aşağıda akan ırmağa. Irmak alıp götürse acıları, biz yine saklambaç oynasak çocuk sevinçlerimizle.” diye düşünüyorum.

  “Çanak çömlek, sobe, sobe…” Çocukluğumdaki masumiyetini yitiren sözcükler dönüp duruyor kafamda. Elma dersem…

  Kulağımda çınlayan seslerle kendime geldiğimde, bir suçlu gibi koltuğa büzülmüş ve iyice küçülmüş buluyorum kendimi. Bütün çocukluğum üzerime yığılmış, kocaman bir yükün altında ezilmiş gibiyim. Nefesim tıkanıyor. Kalkıp camı açıyorum. Kasabanın tertemiz sonbahar kokusunu içime çekmek iyi geliyor, biraz açılıyorum. Karşı tepedeki yaşlı ahlat ağacı, oyuğuna gizlediği çocuk gülüşlerimle selamlıyor beni. Yamacın dibinde uzanan ırmak,  ellerimiz ve yüzümüzden topladığı ağaç çürüklerinin tozlarını sürüklüyor rahat yatağı boyunca. Çıplak ayakları ve sırtındaki yiyecek torbası ile Fahriye Teyze’yi görür gibi oluyorum ırmağın kenarında.

        Pencereden ayrılıp yine koltuğa yığılıyorum. Karşı duvarın dibindeki masanın üstünde duran siyah beyaz televizyon açık. Boş boş bakıyorum ekrana. Ekrandaki kadın, gözlerini bir ağaca kilitlemiş, hareketsiz duruyor. Kadın ağaca bakıyor, ben kadına. Sonra anlıyorum ki ağaca değil, içine bakıyor o. Benim bilmediğim, ne kadar dikkatli baksam da göremeyeceğim bir şeyler geçiyor belleğinden. Sanki, kanatlanıp, çok uzaklardan gelen çağrıya uyarak uçmak istiyor, ama uçamıyor. Kadının yüzü iyice yaklaşıyor ekranda. Acı çektiğini ara sıra seğiren yüz kaslarından anlıyorum. Fahriye Teyze’nin yüzü canlanıyor belleğimde.

      Birden değişiyor sahne. Kadın,  ırmağın yanında yükselen sarp kayalıkların üstünde dimdik duruyor.  Aşağısı uçurum. Uçsa kanadı yok, atlasa parçalanacak. Başının üstünde dönen kuşlardan biri olmak istiyor belki de, ya da bir rüzgâr, uçurumlara aldırmayan.

    Görüntü yine yaklaştı, arka fonda gerilimi artıran bir müzik. Sağ yanağının kasları iki kez titreyen kadın, gülmeye başladı. Ağır çekimdeymiş gibi, kollarını yavaşça kaldırdı, boşluktan aşağıya bıraktı kendini. Kayalara çarpa çarpa ırmağa ulaştı. Irmak, kendine ulaşan bedeni kucakladı, akışına devam etti.

   Fahriye Teyze, diye mırıldandığımın ayrımına varıyorum. Çocukluğumun ıspanaklı böreklerinin tadı yayılıyor damağıma. Nasırlı elleri, sıcacık gülümsemesi ile karşıma dikiliyor Fahriye Teyze.  Neredeyse,  uzansam ulaşacağım ellindeki börek tepsisine. Çocukluğumdan gelen görüntüsüyle, “ Ispanak zihin açarmış, yiyin de öyle oynayın!” der gibi canlı canlı duruyor karşımda. “Çanak, çömlek patladı Fahriye Teyze, biz büyüdük,  oyun bitti, sobelendik.” diyorum karşımda duran hayali kadının gözlerinin içine bakarak.

     Fahriye Teyze, ırmağın kenarındaki yamaçta ne zaman kurulduğunu bilmediğimiz bu kasabanın en çalışkan, en mutlu kadınıydı. Irmak kenarındaki bahçesinde sadece sebze değil, kocaman bir hayat yeşertirdi. Hiç yorulmadan çalışır, ürettiklerini konu komşuyla paylaşır, o paylaştıkça daha bir verimli olurdu bahçesi. Ekim- dikim zamanı annelerimizin bize verdiği işleri hemen bitirir, onun bahçesinde alırdık soluğu.

     Açtığı çukurlara attığı tohumların üstünü örtmeden önce bizi yanına çağırır,  bize sırayla türkü söyletirdi.  Dediğine göre, bu türküler tohumların can suyuymuş. Bahçesindeki ürünlerin verimli olmasının nedeni, onlara türkülerle can suyu vermesiymiş.  Bir gün annemi de görmüştüm, toprağa attığı patates tohumlarına türkü söylerken. Annemin türkü söyleyen sesini ilk o zaman duymuş, koşarak yetiştirmiştim Fahriye Teyze’ye.  “Demek bu yıl kuzineler hiç boş kalmayacak, bol bol patates yiyip yaza çok güçlü çıkacağız.” demiş, sırtımı sıvazlamıştı.

    Biri kız, ikisi erkek üç çocuğu vardı.  Büyük oğlu Ömer polis olmuştu. “ Okumadı haylaz, ama yine de kurtardı kendini.” demişti kızı Ayşe’nin düğününde görüştüğümüzde. “Ayşe’yi de baş göz ettim. Burada bize yakın olsun istedim. Yaşlanıyoruz, bir tas sıcak çorbaya ihtiyaç duyduğumuzda koşar gelir, zaten seviyorlardı birbirlerini.” diye ekledikten sonra, kaygıyla yüzüme bakıp:

  “ Çocuklarımın hepsini çok severim, ama Ahmet’im bir başkadır, sen de bilirsin. Görüşüyorsunuz değil mi İstanbul’da? Şimdi Ömer’imin tayini de İstanbul’a çıktı, destek olurlar birbirlerine. Sen de ayrılma onlardan, o yaban ellerde kollayın birbirinizi.

     Ahmet’im iyi hoş da biraz değişik fikirleri var,  ana yüreği işte, korkuyorum başına bir şey gelir diye. Bilirsin, seni de oğlum gibi severim, elini çekme üzerinden. Dinler o seni. Ahmet’im için endişeleniyorum oğul, beni üzecek bir şey yapmaz, değil mi?   Senden başkasına soramıyorum bunları. Kendisine sorduğumda ‘Sen beni merak etme anacığım!’ deyip geçiştiriyor.”

    Durmadan soruyor, kaygısı yüreğini bit yeniği gibi oyuyordu. O gece Fahriye Teyze uyuduğunda uzun uzun konuşmuştuk Ahmet’le. Anasının kaygılarını anlatmıştım ona. Şimdi burada kilitlenmiş gibi otururken, kulaklarım Fahriye Teyze’nin çığlıklarıyla uğulduyor.

   “Ocağınıza incir ağaçları dikile katiller, gün yüzü göremeyesiniz inşallah. Ömer’im, sen polis değil misin, niye kurtarmadın Ahmet’imi? Sen de oradaymışsın diyorlar silahlar patlarken. Komşular, polis kıyafetli resimlerini görmüşler gazetelerde. Benim oğlum terörist değildi. İnsanları bu kadar çok seven terörist olur mu hiç? Ahmet’im, yaktın ciğerimi; komşular, nasıl dayanırım ben bu acıya?”

    İçim iyice daralıyor. Kapıyı çekip yamaçtaki ahlat ağacının dibinde alıyorum soluğu. Eğilip kovuğa bakıyorum. İyice ufalanan, neredeyse kahverengi bir küle dönüşen ağaç çürükleri arasında, saklambaç oynadığım arkadaşlarımı, mutlu çocukluk günlerimi arıyorum. Ellerim ve yüzüm çürük tozlarına bulanıyor. Fahriye Teyze’nin çocukluğu gülümsüyor ağacın kovuğundan.

    Kovuğa başımı uzatıp “Elma, dersem çık; armut, dersem çıkma” diye fısıldıyorum.  Fahriye Teyze ağacın çürük tozlarının kahverengisine bulanmış saçlarıyla uzatıyor başını kovuktan. Bembeyaz saçları kına kızılı. Üstündeki giysiler parçalanmış, yırtıklarından teni görünüyor. Ayakları çıplak. Sağ elinde boyunun iki katı uzunluğunda bir değnek.  Sol eliyle, içini yiyeceklerle doldurduğu poşete geçirdiği ağaç parçasını omzuna atmış, onu tutuyor. Poşetin içi görünüyor. Ne bulduysa doldurmuş: küflenmiş ekmek parçaları, sararmış marul yaprakları, kuru erikler, peynir, zeytin, gazete parçaları… Beli hafif öne bükülmüş, elindeki uzun değneğin ucunu yere dayayarak ağır ağır çıkıyor ağacın kovuğundan. Yanımdan geçip ırmağın yanındaki yola iniyor. Karşıdan gelen adamı görünce omzundaki torbayı ve değneğini atıp koşmaya başlıyor. Hemen pantolonuna saldırıyor genç adamın. Adam kendini kurtaramıyor Fahriye Teyze’nin elinden. Aradığını bulamayınca dizlerinin üstüne çöküp dövünmeye başlıyor. Genç adam ayaklarının üstüne düşen pantolonunu hızla toplayıp uzaklaşıyor. Fahriye Teyze neden sonra ayağa kalkıyor, yere attığı poşetini omzuna, uzun değneğini eline alıp çok uzak diyarlardan gelerek yine çok uzaklara giden bir derviş edasıyla ilerliyor yol boyunca.

    Ağaçtan kopan, yosunlu ve çürük bir dalın, ayağımın ucuna düşmesiyle kendime geliyorum. Kalkıp mezarlığa yürüyorum. Dün Fahriye Teyze’yi gömdüğümüz, daha toprağı kurumamış mezarın başında alıyorum soluğu, Bir yandan da kızı Ayşe’nin anlattıkları dönüyor kafamda.

   “ Annem hiç inanmadı abimin öldüğüne. Hep çıkıp gelir diye bekledi. Sırtında taşıdığı torbaya ne bulduysa doldurdu ‘Ahmet’im acıkmıştır!’ diye. Yoldan kimseyi geçirmez, adamların pantolonunu indirip abimin kasığındaki kocaman beni arardı. Önceki gün, çocuklar ahlat ağacının altında saklambaç oynarken,  ‘Benim oğlum geliyor, bakın bakın ırmağın ortasından bana el sallıyor, hemen alıp geliyorum, o da sizinle oynasın’ demiş,  ırmağa koşup dalgalara karışmış. Cesedini beş saat sonra bir ağaç köküne takılı bulduk.”

   Mezara çömeliyorum, elimi ıslak toprakta gezdiriyorum. Çocukluğumuzda tohumları kapatmadan önce söylediğimiz bir türkü geliyor aklıma. Mezar taşına bakarak türküyü mırıldanıyorum. Gözlerimden süzülen yaşlarla can suyu veriyorum toprağa düşen bedene. Sonra hıçkırarak saklambaç oyunayan bir çocuk gibi ona sesleniyorum.

     “Elma, dersem…”

                             

DİLALTI

                                                                 DİLALTI
                                                                          Münire Çalışkan Tuğ

"Yenisini alacağım kendimin,
İyi bir markalısından
Kendime selam vermem
Orijinalimi bulursam.
Oysa ne çok istiyordum bir tek kendim olmayı
Kimse kırılmasın ve fazla sırıtmasın diye,
Diye diye diye anonim oldum... 
Oysa ne çok seviyorduk,
Bir tek kendisi olmayı başaranları."

  Alıntı,   “Anonim Hanım” imzasıyla  Minval Yayınlarından çıkan DİLALTI adlı kitabının arka sayfasından alındı.

   Tam bir metinler arası eser diyebileceğimiz kitapta öykü, roman, senaryo, söyleşi, deneme, şiir, hatta eleştiri formlarını birlikte bulmak olası. Kurgusu, dili, karakterleri ile bizi hem güldüren hem de düşündüren, gülümsediğiniz bir anda duvara çarpmış gibi bir darbe ile kendinize getiren bir anlatı. Hani deriz ya “Ağlanacak halimize gülüyoruz.” diye, işte öyle bir şey.

  Yorucu bir iş gününün ardından koltuğunuza oturup çayınızı yudumlarken elinizdeki kitaptan başınızı kaldırıp evin gizli köşelerini kontrol edebiliyorsunuz örneğin, bağlamından kopmuş bir harf, kesik bir dil, ya da başka bir organ ortalıkta dolanıyor mu diye. Sonra televizyondaki filmi ya da diziyi unutup kitaptaki senaryonun nasıl sonuçlanacağına takılıyor aklınız. Tam “İşler iyice karıştı.” dediğiniz noktada bir parantez açılıyor paragraflar arsında, yazar konuşmaya başlıyor. “Bunu yazmalıyım.” diyorsunuz “ Bu, yazarın bir taktiği de olsa bir kusurdur, Tanzimat romanları da böyleydi.”  Sözünüz bitmeden Anonim Hanım devreye girip “Parantez içlerini yazan yazarla bu kitabı yazan aynı kişi değildir ve her ikisinin de gerçek yazarla ilgisi yoktur.” deyiverdiğinde dilinizden bir harf daha düşüveriyor ortalığa, yuvarlana yuvarlana iniyor harf, apartmanın bodrum katındaki diğer harfler, kesik diller ve “şey”lerin yanına.

 Başka neler bekliyor sizi sayfalar arasında:

·         Anadilini kaybeden babalarının mutsuz çocukluğunun travmalarını yaşayan çocukların baba öfkesiyle kendilerini suçlu hissetmesi, (büyüyemeden ölen çocukluk)

·         Çocukluk ve genç kızlık hayallerinin hayaleti olmuş, kendisi olamadığı için yörüngesi de olmayan, hatta kocası izin vermedikçe ölemeyen yörünge kadınlar,

·         Hayatın her türlü angaryasını sırtına yüklenip gururla taşıyan, koşturan; silen, süpüren, yemek yapan, sofralar kuran, çocuk doğuran, ama her şeyi babaya soran, havale eden, çocukları için sadece yansıtıcı pozisyonda olan anneler,

·         Her yaranın, ayıbın, günahın, suçun üstünü örtmek için bolca örtüler diken, ören, işleyen kadınlar,

·         Kendisini terlikle döven annesinin üvey anne olduğunu düşünen, bu kuşku ile türlü kurgular yapıp sonra da üvey anneye karşı gelmenin faydasız olduğu kararına varıp boyun eğen çocuklar,

·         Okumuş, yazmış, ekonomik bağımsızlığını elde etmiş de olsa kadınlığıyla barışamamış, barışamayınca da kandırılmış, aldatılmış, yıllarca yalanlarla uyutulmuş; annelik arazisinin geniş imkanlarıyla statü kazandığını düşündüğü arkadaşlarına özenip  doktor doktor dolaşmasına rağmen bir türlü çocuk doğuramayan, bedeninin kusurlu olduğu yalanına yıllarca inandırılmış üniversite mezunu kadınlar

,

·         Kendini kurtaramayan ama hep kendisi dışındakileri kurtarmaya çalışan, hak ve özgürlüklerini kazanmayı erkek çocuk doğurmaya bağlayan kadınlar, erkek kardeşlerinin bakıcısı, kölesi yapılan kız çocuklar,

·         Arayış içinde yazdıkları yazılarda oluşturdukları karakterleri anne- baba duyarlılığı ile sahiplenen onların dertleriyle kederlenen, yas tutan kadınlar,

ve daha pek çok konu masaya yatırılıyor kitapta. Konular işlenirken birden bire dil toplumsal soruna atlayıveriyor, kayıp çocuklar ve onların yakınları,  insanlar üzerine yağan bombalar, domuz bağı ile öldürülenler, sahile vuran mülteci çocuk bedenleri, anadilinden kopan çocuklar,  içindekileri anlatamayan kadınlar çocuklar, anne babanın çocuğu sakatlayan eğitim kazaları…

 Anlatı boyunca dil ne yazarın ne de okurun kontrolüne girebiliyor. Sanki bir yaydan fırlayan sözcükler, harfler hızla uzaklaşıp ardından aynı hızla geri dönüp cümledeki yerini alıyor. Sonra başlıyor satırlar arasında yolculuk. Bir de bakıyorsunuz siz farkında olmadan organlar yer değiştirmiş, duvarlarda gölgeler belirmiş, bodrumdan tuhaf sesler geliyor, ortalıkta başıboş harfler dolaşıyor….

 Emeğine, hayal gücüne sağlık Anonim Hanım.

Bir de öneri: Kitabı okurken yanınızda yörenizde, çantanızda, etkili ve hızlı bir önlem sağlayan, hayat kurtarıcı dil altı hapları  bulundurmayı unutmayın.

OYUNA MI GELDİNİZ

                                            OYUNA MI GELDİNİZ

                                                                     Münire Çalışkan Tuğ                                     

       Oyuna geldiniz, hoş geldiniz çocuklar, bayanlar baylar. Ben, ben… Neyse canım adımın ne önemi var? Dünyanın pek çok yerinde oynanan bu oyunun anlatıcısı, diyelim. Adım Mehmet, Coni, Dimitri, Yuhan ya da bir başkası. Oyuncuyuz işte, ya da baş aktörün oyuncak bebekleri. Baş aktör kim mi? Güldürmeyin beni, çok iyi bildiğiniz adları başkalarına onaylatmak bir seyirci klasiği olsa gerek.

   Bugün sizler için, bin yıllardır oynanan bir oyunu yeniden sergileyeceğiz. Yüreği dayanan sonuna kadar izlesin. Gerçi bu kadar uzun yıllar oynanan bir oyunun sonu var mı onu ben de bilmiyorum. Hem niye olmasın ki her şeyin bir sonu varsa bu oyunun da bir sonu olmalı. Belki de oyunun bir yerinde biz sahneden ayrılırız, siz devam edersiniz. Yeni yöntemler denemek gerek öyle değil mi?

    Neye şaşırıyorum biliyor musunuz, siz bu oyunu neden bu kadar çok sevdiniz?  Konusunu bildiğiniz halde bin yılardır aynı salonları doldurup boşaltıyorsunuz. Her oyun kapalı gişe oynanıyor. Bir de hep seyircisiniz. Neden içinizden birileri çıkıp da "Bundan sonrasını ben oynayacağım, bu oyun artık değişmeli!" demedi? Bu soruya cevabı olan var mı içinizde? Ya da bu akşam sahneye çıkıp oyuna yön vermek isteyen?

     İstemezsiniz tabi, çünkü siz seyircisiniz, seyirci olmak kolay, seyirci olmak rahat. Kurul koltuklara izle. Perde kapanınca da sıcacık evine git, uykunda tatlı düşlere dal.  İşte size bir soru: Buradan çıkınca, izlediklerinizi tartıştınız mı bir başkasıyla hiç? Katılmadığınız yanları, beğenmediğiniz, değişmesini istediğiniz yönleri konuştunuz mu? El kaldıran var mı, göremiyorum sanki?  Cevap yok mu?  Ben de cevabını bildiğim soruları soruyorum size. Eğer konuşmuş, tartışmış, değerlendirmiş olsaydınız, biz her seferinde küçük ayrıntılar ekleyerek aynı oyunu oynayamazdık, Siz akın akın gelip izleyici koltuklarını doldurdukça bildiğimizi yapmaya devam ettik. Anlayacağınız sizin sessizliğiniz yönetmenlerimize doğru bildikleri yolda devam etme cesareti verdi. Yarın akşam da burada olacak, yine bıkmadan usanmadan izleyeceksiniz,  biz de her gün, her yerde oynamaya devam edeceğiz.

   Sesler mi var, arka sıralardan biri “tıraşı kes!” mi dedi?  Dedi mi? Kim dedi? Nasıl dedi? Niçin dedi? Kimden cesaret aldı da dedi?  Beğenmezsen gelmeseydin kardeşim, bıkmadın mı her gün aynı görüntüleri izlemeye? Bir an önce başlasa ne olacak, dün de izlememiş miydin? Cesaretin varsa sahneye gel, yönetmeni, yardımcısını, oyuncuları hatta konuyu değiştir, sen de kurtul, biz de kurtulalım. Geliyor musun? Kimse yok mu? Gelmezsin tabi, izlemek kolay çünkü oynamaktan.

   Annem sen de mi geldin, babamı ve kardeşlerimi de alıp ön koltuklarda yerleşmişsiniz. Halam, teyzem, amcam, dayım, yengelerim, kuzenler…  Hepiniz hoş geldiniz.  Siz hep evde çekirdek çitleyerek izlerdiniz televizyonlardan da canlı yayımlanan bu oyunu. Tabi bugün ben varım değil mi sahnede? Oğlunuz, kardeşiniz, yeğeniniz, kuzeniniz sahnede ya doldurmuşsunuz salonu. Meraklanmayın iyi oynarım ben rolümü. Ne de olsa yönetmenim sağlam, bin yılların deneyimi var.  Baş aktör derseniz, işinin ustası.  Ufak tefek dil sürçmeleri olsa da dünyaya nam salacak bir oyun çıkacak ortaya. Siz de elleriniz patlayıncaya kadar alkışlayacaksınız. Belki de…

   Çok çalıştık bu oyunu kusursuz oynayabilmek için, defalarca provalar yaptık. Her provada yüreğimiz ağzımıza geldi urganın ucundan bize yaklaşan ateşi söndürmezler, tutuşur yanarsak; kuyuya sarkıtılan kafes zamanında geri çekilmez, içindeki arkadaşlarımız boğulursa diye. Boğazımıza dayanan bıçağı tutan el kontrolü kaybederse, üzerimize gelen tank aniden duramaz ve bizi ezerse diye az korkmadık. Bugün bu kadar rahat anlatıyorsam, bu korkularımı yendiğim, kimi zaman haftada bir, kimi de her gün yaptığımız provalar sonucu ölmeyeceğime inandığım içindir. Yönetmen yetenekli, figüran çok, izleyici derseniz bütün salonlar dolu. Her şey yolunda yani. Siz endişelenmeyin, güzel güzel izleyin diye anlatıyorum bunları size. Ne de olsa seyirci olmadan oyun olmaz.

  Her oyunun bir kazananı, bir de kaybedeni olur. Bu oyunun kazananı kim olacak? Bu soruyu cevaplamak için oyunun sonunu beklemeye gerek var mı onu da bilmiyorum; ama baş aktör oldukça memnun oyundan. Bakalım sizler kimi kazanan ilan edeceksiniz?

  Oyuna mı geldiniz, hoş geldiniz. Oyuncular hazır, oyunumuz başlamak üzere. Biraz sonra perde açılacak. Siz yine de hazırlıklı olun, oyun bu belli mi olur, provalarda yaşanmayan olumsuzluklar bir anda gerçekleşiverir. Ateş söndürülmeyebilir, tank durmaz, ya da kuyudan kafesi çeken ip kopabilir. Sonra hatırlatmadı demeyin.

İki küçük anımsatma: Oyunumuza kısa aralar vereceğiz, dikkat edin ışıklar sönünce yolunuzu kaybetmeyin. Yeni bir oyuna kadar karanlıkta kalabilirsiniz.

 Biraz sonra izleyeceğiniz görüntülerin gerçek olay ve kişilerle hiçbir ilgisi yoktur.

  PERDE!

Şubat 2017

   

KUŞ DA BANA GÜLÜMSEDİ Mİ

                               

                                             

                                               KUŞ DA BANA GÜLÜMSEDİ Mİ? 

                                                                                                      Münire Çalışkan Tuğ

                              

    Yüreğimi yerinden söküp parkta birlikte beklediğimiz kediye yedirdim. Yalanarak baktı gözlerimin içine.   Akılımı rüzgâra saldım,  uçup gitti hafif bir tüy gibi döne döne. Yağmur yağıyordu. Kocaman, iri damlalar tıp tıp dövüyordu her yanımı. Islak bedenimi bir ölü gibi, eve sürükledim. Sokak kapısı beni bekliyordu her şeyi ardımda bırakıp kapanmak için.  Merdivenin iki yanındaki küstüm çiçekleri taçyapraklarını, bahçedeki akasya kokusunu içine çekti. Çelimsiz adımlarım okşadı ıslak, mermer merdivenleri. Anahtar zor buldu yuvasını, titreyen ellerimin gelgitlerinden. Fazla direnmedi kilit, içinde döndü anahtar,  açıldı kapı.

   İçeri girince tüm hıncımı ondan çıkarmak istercesine tekmeledim kapıyı. Kapı, hızla kapanıp sonra yuvasından fırlamış bir yay gibi geri geldi,  ayağıma çarptı. Öyle çok acıdı ki parmaklarımdan biri koptu sandım. Koptuğunu düşündüğüm parmağın nereye sıçradığını görmek için çevreme bakındım. Onun küçük, plastik bir top gibi zıpladığını görmek şaşırtmayacaktı beni.  Ne bir damla kan, ne de kopan, zıplayan parmak.

    Eğilip elimle ayağımı kavradım, zıplaya zıplaya gidip koltuğa çöktüm.  Yaşadığım büyük acı, yüreğimden yola çıkarak ayağımda duraklamıştı sanki.   “Gerçeği kabullenemeyişinin cezasını bana çektiriyorsun.” der gibi baktı ovuşturduğum sağ ayağım, “Bittiğini, seni beklemeyeceğini bile bile gittin parka, oysa bir damla su yeterdi yüreğindeki ateşi söndürmeye. Onca yaşanandan sonra zaten ne kalmıştı ki geriye?”  

    Haksız mıydı? Bilmiyor muydum gelmeyeceğini? Emin olmak istemiştim, hepsi bu? Ayağımdaki acı biraz hafifleyince kalktım,  bir bardak soğuk su içtim. Bardağın dibinde kalan son birkaç damlayı ayağıma döktüm. Yağmur kesilmiş,  Gökkuşağı karşı tepeyi kocaman bir yay gibi kuşatmıştı.   Mutfak balkonunun mermerine, çevresini kolaçan eden telaşlı bir kuş kondu. Gökkuşağının altındaymış gibi görünen yağmur kaçağı kuşa gülümsedim.

   Kuş da bana gülümsedi mi?

                                    Son Gemi Kültür Sanat Dergisi

                                                 Şubat 2017 sayısı

OKURUNU DA TANIKLIĞA ÇAĞIRAN KİTAP: ÇERÇİALAN

    

 OKURUNU DA TANIKLIĞA ÇAĞIRAN KİTAP: ÇERÇİALAN

                                                                                                      Münire Çalışkan Tuğ

  Çerçialan, Gamze Arslan’ın Varlık Öykü Serisi’nden Kasım 2016’da çıkan ve 2016 Yaşar Nabi Nayır Öykü Ödülü’nü alan  kitabı. İçinde yedi öykü bulunan kitabın yazarı Gamze Arslan,  Ankara Üniversitesi Dil Tarih-Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümü Dramatik Yazarlık Ana Sanat Dalı mezunu.  Şu sıralar televizyonda ilgiyle izlenen “Vatanım Sensin” dizisinin de senaristleri arasında yer alan yazar, öykülerin kurgularını, sadece insanlarla sınırlı tutmuyor,  insan dışındaki canlıların, nesnelerin, hatta organların tanıklıklarından da yararlanıyor.

   Dilin bütün olanaklarını ustaca kullanan Gamze Arslan, anlatmak istediklerini yalın bir nesnellikle gözümüze sokmuyor. Dili bir kuyumcu titizliğiyle, ince ince işleyerek, dert edindiği durumları, olayları, gelişmeleri okura sezdirme yolunu seçiyor:

   Kitaptan örneklersek; “Bazen oldu dilime kadar unuttum lehçemi, kıyafetimi, toprağımı bile (30)” cümlesi ne çok şey çağrıştırıyor bu topraklarda yaşananlara ilişkin. Yine,  “Şimdi köye açılan yollar lime lime et olmuştur. (s.30)”, ”Vücudum bunca işleme rağmen kanamıyor ama derilerim parça parça dökülüyordu, sıvası kalkan binalar gibi olmuştum.(s.33),” Kırk bin geyik: Al benekli, kahverengi… Kırk bin canı geri getirir gibi gelmiş durmuş evin önünde. Şaha gitmek için yola çıkan kırk bin geyik, Yavuz’a rağmen gelmiş durmuş evinin önünde(s.51),  “ Padişahın toprağa hasreti gibiymiş geyiğe hasreti.”, “Bir nasır neden kanar? Çünkü ayak serçe parmağı yüzük parmağını seviyordur da ondan.” ve daha pek çok cümle, öykünün kurgusu içinden ince bir yol oluşturup başka dünyalara taşıyor bizleri; acılarımız, anılarımız bir bir canlanıyor belleğimizde. Gamze Arslan; gördüğü, duyduğu, araştırıp öğrendiklerinin kendinde açtığı yaralardan yola çıkarak yazdığı öykülerindeki hayvan ve nesnelerin tanıklığına, okurlarının tanıklığını da eklemek istiyor haklı olarak.

  Her suç güçlü tanıklara gereksinim duyar bir daha işlenmemek için. Yazar da bizi bu göreve çağırıyor, dilin olanaklarını ustaca kullanarak oluşturduğu çağrışımlarla.

  Sıra dışı kurguları, öykülerinin konuları, özenli diliyle okurun dikkatini çekmeyi hemen başaran Çerçian, KiapEki takipçileri tarafından, öykü dalında 2016’nın en sevilen ikinci kitabı seçilmeyi de başarıveriyor, yayımlanmasının üzerinden iki ay geçmeden. Henüz Çerçialan’la ve Gamze Arslan’ın öykü dünyası ile buluşmayanlar için:

* Kıskançlık ve kaybetme korkusunun bir insana neler yaptırabileceğini,
* Çevresinde yaşanan sorunlar karşısında üç maymunu oynayanlar ve sorunlarına çok radikal çözümler üretenleri,
* Tarihe tecavüz eder gibi yapılan restorasyonların,  bedensel bütünlüğü parçalanan insanlar gibi o tarihsel mirasa verdiği acıyı,
*Yabancı dil öğretiminin öğrencileri, yürüyüşünü yitiren ördeğe çevirerek onları iki arada bir derede bırakışını,
*Hayrani Baba miti etrafında kurgulanan baba oğul ilişkisini ve 40 bin geyiğin bir katliama tanık oluşunu, 
* Parmaklarınızın dilinden kendinizi,
*Okuduğunuz roman boyunca sürdüğünüz cinayet izinin size çıkmasını ve daha pek çok şeyi - hayvanların insan yaşamındaki yerini, kaygıları, korkuları, aşkı - bir de Gamze Arslan'ın o akıcı dilinden ve ince bir zekânın kurgusu Çerçialan'dan okumak istemez misiniz?

                                                                                             İyi okumalar 

                      EKMEK VE GÜL
                    4 ŞUBAT 2017